#EEBBISAA ADDUUNYAA

EEBBISAA ADDUNYAA

Seenaa qabsoo Oromoo keessatti qooda guddaa kan qabu weellisaa Eebbisaa Addunyaa, Hagayya 30, bara 1996 wareegame. Sirboota qabsoo Ummata Oromoo daranuu jabeessan hedduu gumaacheera Eebbisaan.

Kana malees sirboota aadaa, kan jaalalaa fi geerarsaanis ni beekama jedhu hiriyoonni isaa.

Seenaan Eebbisaa kan hanga ammaatti hin dubbatamneef ga'ee inni Afaan Oromoo guddisuu keessatti gumaacheedha.

Ogummaa gitaaraa, walaloowwan jajjaboo hamilee ummataa cimsanii fi dhuunfaadhaanis qabsoo keessatti nama qooda fudhateedha Eebbisaan.

Qabsoo Oromoo keessatti aarsaa barbaachisu kaffaluuf kutataa akka ture yerosumayyuu argaa turre jedhu aartistoonni Oromoo isa beekan

Eebbisaan eenyu?

Bara 1962 gara dhumaarra dhalatee, umuriinsaa barnootaaf wayita ga'u mana barumsaa sadarkaa tokkoffaa Oliiqaa Dingil seene kan jedhan harmeen Eebbisaa Addunyaa Aadde Sanaayyit Kabbadda Gosaa, Sadarkaa 2ffaa ammoo Qellemitti barate jedhan.

''Maatirikii fudhatee utuu qabxii eeggataa jiruu Fulbaana keessa warri keenyaa ABOn dhufanii jennaan isaanumatti makame.'' jedhan.

Lixa Oromiyaa magaalaa Dambi Doolloo keessatti dhalatee umurii ijoollummaasaa qabsoo Oromootti dabarse kan jedhan Aadde Sannaayit , keessumaa qubee afaan oromoo barsiisuurratti magaalaa Danbi Doollootii haga Asoosaatti demee hojjeteera jedhan.

Boodas gara magaalaa Finfinnee deemee sirboota qabsoo Oromoof hundee ta'an hedduu utuma shaakaluu gara Booranaatti ramadamee ture jedhu.

Booranatti erga ergamasaa ba'ee booda Finfinneetti deebi'ee hiriyootasaa waliin utuu sirboota qabsoo hojjetanii , wayita haalli rakkisaa ture sana keessatti lubbuusaa dhabe, wayita sanallee an duubatti hin jedhu naan jedhaa ture jedhan.

@Odaatiktok

@Oromo_graphya1

http://t.me/Oromo_graphya1

graphya1

#SEENAA GOOTICHA EEBBISAA ADDUUNYAA

SEENAA GOOTICHA OROMOO EEBBISAA ADDUNYAA.

Seenaa qabsoo Oromoo keessatti qooda guddaa kan qabu weellisaa Eebbisaa Addunyaa, Hagayya 30, bara 1996 wareegame. Sirboota qabsoo Ummata Oromoo daranuu jabeessan hedduu gumaacheera Eebbisaan.

{{Artistii‎| | Maqaa = Eebbisaa Addunyaa | Maqaa dhalootaa = Mucee Addunyaa | File = | Guyyaa dhalootaa = | Bakka dhalootaa = Dambi Doolloo | Guyyaa du'aa = Hagayya 30, 1996 | Bakka du'aa = Finfinnee | Ogummaa = Weellisaa, walalee

ABOtti Makamuusaa

Bara 1991, odoo Eebbisaan ramaddii yuunivarsiitii eeggachaa jiruu, humnoonni ABO, ABUT(TPLF), fi ADWUI(EPLF) mootummaa Dargii kuffisan. Magaalaa Eebbisaan keessa jiraatu Dambii Doolloo keessatti, ABOn buufata waraana guddaa dhaabe. Yeroo sana, Eebbisaan haalli jireenya ummata Oromoo garbrummaa ta'uusaa waan hubateef akkasumas barbaachisummaa Oromoon hireesaa ofiif murteeffachuuf qabu waan itti amaneef, kanaaf qabsaawuuf jecha dhaqee ABOtti makame. Eebbisaan jalqaaba akka daballeetti kan leenji'e yoo ta'u dandeettii addaa waan agarsiiseef, buufata ABO kan Dambi Doolloo keessatti leenjisaa dabballootaa ta'ee muudame. Dandeettii waraanaa qofa odoo hin taane, Eebbisaan dandeettii sirbaas ni qaba ture; kennaa sagalee isa qabu bukkeetti meeshaalee muuziqaa baayyees ni taphata. Sababa kanaaf, Eebbisaan hawwisoo ABOtti makamee aadaa, wallee, fi eenyummaa Oromoo mullisuurratti ga'ee guddaa taphate.

Bara 1991 fi 1992 guutummaassa, Eebbisaan Oromiyaa keessa naannoo adda addaa (kibba, kibba lixaa, giddu galeessa, dhiha) deemee weellisaa ture; sirboonni isaa sirba aadaa yoo ta'an ergaan isaanii garuu kan warraaqsa (revolution) kakaasan turani. Eebbisaan, sirboota isaatin hacuuccaa ummata Oromoorra ga'u ifatti baasee kan ibsu yoo ta'u karaa ittiin Oromoon mirga isaa gaafatuu fi falmatus ni ibsa.

Akka nama dhuunfaatti, Eebbisaan nama gara laafessa ture; ummata Oromoo garaa guutudhaan jaalata ture, baayyee dimmaafis ture. Eebbisaan namoota gargaaruu fi dhimmuufiif nama duubatti hin jenne ture; obboloota isaa, firootasaa, ollaasaa, namoota gargaarsa barbaadan kamiyyuu ni gargaara ture. Eebbisaan artisitii baayyee jaalatamaa, dinqisiifamaa, fi saboonaa dha. Eebbisaan jalqabaa qabee gootummaadhaan beekkama. Erga ABOn biyyaa ba'ee geggeessitoonni isaa biyyaa baqataanii ABO dhoksaadhaan socho'uu jalqabee boodalle, Eebbisa sirba isaatin hammenya mootummaan Itoophiyaa ummatarraan ga'u ibsuu hin dhiifne. Eebbisaan baayyee ija jabeessa, kan hin sodaanne fi ifatti hojii shororkeessummaa mootummaan Itoophiyaa ummata Oromoorraan ga'u balaaleffachuurraa duubatti jedhee hin beeku. Deeggarsa WBOtif qabus amma dhumaatti ittuma fufe.

Sababa Eebbisaan ija jabeessa ta'eefi ifaan ifatti ajjeechaa fi sarbama mirgaa mootummaan Itoophiyaa raawwatu balaaleffatuuf, ofuma isaayyuu ilaalcha mootummaa keessa akka galu godhe. Akka Oromia Support Group Press Release No 17 jedhutti, nama umurii 26 kan ta'e hiriyaan Eebbisaa mootummaan akka isaan hordofaa fi too'achaa(surveillance) akka jiru bare; Eebbisa iddoowwan waltajii adda addaatti konkolaatadhaan kan geessu isa ture. Gaafa Hagayya 30, 1996 Eebbisaa Addnuyaa ergamtuu mootummaa Itoophiyaatin manasaa keessatti Finfinneetti ajjeefame.

@Odaatiktok

@Oromo_

graphya1

https://t.me/Oromo_graphya1

#SEENAA JENERAL TAADDASAA BIRRUU

​​​​SEENAA GOOTICHA OROMO GENERAAL TAADDASA BIRRUU 

Kutaa 1ffaa

Gootichi beekamaan ilma Oromoo onneen isaa waa’ee saba isaaf dhiigdu kun kan dhalatee guddate Godina shawaa kaabaa nannoo salalee aanaa Hidhaabuu Abootee iddoo addaa Siree Morose jedhamutti dhalatee akka guddate seenaan tarree gootota Oromoo keessatti barreefame hedduun ragaa baha. J/Taddasaa Birruu akkuma ijoollee naannoo isaa biro ijoollumaan loon tiksaarra darbee umriin isaa yoo barnootaaf gahu mana barumsaa amantaa ortodoksiitti afaan gi’izitiin barumsa amantaa hodofuudhaan afaan gi’iizii bareessuu fi dubbisuun kan yeroo itti hin fudhanne ture. Haa ta’u malee daa’imni kun abbaan isaa quuqama sabaa waan qabuuf yeroo lola Xaaliyaani irratti duulee dirree waranaa irratti wareegamee ture. yeroo kana duuti abbaa isaa baay’ee isa gaddisiisee osoo jiruu Haati isaas rifaatuu abbaa manaa isherraan kan ka’e abbaan manaa ishee du’ee guyyaa saddetammaanitti(80) lubbuun isheellee darbuu danda’eera. Qormaanni jireenya walirratti leenca kana qunnamte akka inni barnoota isaa addaan kutuuf itti lallabde.

Kana booda dargaggeessi jaalala maatiisaa dhandhamee hin quufne kun karaa abbaa isaa qabachuun Xaaliyaani irratti duuluuf bosona akka gale dirree seenaa gootota oromoo keessatti barreefameera. Yeroo kanatti Essumni(obboleessi haadha isaa) Baraanbaraas Beekaa jedhamu waliin kutachuudhaan loltoota mataa ofii ummatanii biyya isanii faashistoota irraa buusuuf gara hallayyaa Calanqootti kutaan.

Xaaliyaanoonni meeshaa waranaa Ammayaa fi loltoota saanyinsii quufaan qabattee waan hirirteef falmiin ture caalmaa warra xaliiyaaniif dhundhumtee,waraana sa’aa 24 taasifameen J/Taddasaanfaa naannoo hoolqa Fincii jedhamtee waammamtuutti marfamanii harka laataan.sana boodaas akka qabamanii Hidhamtoota baay’ee waliin Gara Moqaadishootti ergamanii achitti J/Taddasaa Birruu hidhaan umrii guutuu akka itti murteefamu taasifamee ture.Egaa umrii sanatti dararamuun faashistootaani abdii kan kutachiise osoo hin taane,caalatti jabina kenneefi seenaa Ummanni oromoo har’a akka warqeef meetiitti laalu kana dalaguu danda’eera....itti fufa

@Odaatiktok

@Oromo_graphya1

http://t.me/Oromo_

graphya1

#EEBBA OROMOOTA MACCAA

Eebba Oromoo Maccaa 

Hayyee! Hayyee! Hayyee!

waaqa uumaa waaqa uumamaa

Gurraacha Garaan Garbaa

Tokkicha maqaa dhibbaa

leemmoo garaa taliilaa

waaqa saglan booranaa torban baarentummaa

waaqa ciicoo gurraattii

waaqa bokkuu gurraachaa

waaqa shanan gadaa oromoo

waaqa shanan odaa oromoo

-------------------

kan nagaan nu bulchite nagaan nu oolchi!

irraa gora nu oolchi!

dogoggora nu oolchi!

Citiin sadii, citii sadan nu oolchi!

kan roobee tortorsu nu oolchi!

kan caamee goggogsu nu oolchi!

walii galtee nuuf kenni!

waliif galii nuu toli!

sonii nuuf roobi!

waan rooba keessa jibban nu baasi!

waan caama keessa jibban nu baasi!

* Eegaa barri quufaa

Gadaan gabbinaa,Gabbisi waaq!! leeel! leel!

Eebba oromoo maccaati!

@Odaatiktok

@Oromo_graphya1

https://t.me/Oromo_graphya1

#EEBBA GUJII

Eebba Gujii

Ee…… Ati Waaqi Ardaa

Waaqi Abbaa

Ka Me’ee Bokkoo

Ka Dibbee Dhugoo

Ka Garba Aannoo

Waaqi Gujii Gurraachaa ati nuu dhageyi

Dhageettu nuu Owwaadhu

Ta olii oliitti nu hanqisi

Ta gadii gaditti nu hanqisi

Ta dallaa lamaanii achumatti nu hanqisi

Barri nageya

Bariin nageya

Jaarsi nageya

Jaartiin negeya

Ilmi nageya

Intalti nageya

Ka fuudhu nageya

Ta heerumtu nageyaa

Uchumti nageya

Bobbaan nageya

Tissaa uleen nageyaa

Elemaa gaadin nageya

Ardaan yaa’aa nageya

Me’een Bokkoo nageya

Duddaa daawwaan nageya

Sabbaa Oddoon nageya

Gooroon Doolaa nageya

Gooroon Oromoo teennaa martinuu nageya

Handhurri Oromiyaa Finfinneen nageya.

@Odaatiktok

@Oromo_graphya1

http://t.me/Oromo_

graphya1

#EEBBA OROMOOTA TUULAMAA

Eebba Tuulamaa == Hayyee,Hayyee! Hayyee, Hayyee!

Waaqa uumaa Waaqa uumamaa

Waaqa Burqaa Haroo Walaabuu

Waaqa sagaltama garbaa

Waaqa salgan Booranaa

Waaqa torban Baarentummaa

Waaqa Bokkuu Gurraachaa

Waaqa Ciicoo Gurraattii

Waaqa Caffee Tumaa

Waaqa shanan Gadaa Oromoo

Nagayaan nu olchitee nagayaan nu bulchi

Nagayaan nu bulchitee nagayaan nu olchii

Kan faantii lafaan lolte

kan sammuun Waqaan lolte nurraa qabi

Irraa-gora nu oolchi

Dogoggora nu oolchi,

Hamaa nurraa qabi

Tolaa nutti qabi,

Xiqqaa nuu guddisi

Guddaa nu muldhisii/bulchi

Waan qabnuun nu bulchi

Rooba nagayaa roobi

Baraa nagayaan nu basii

Gadaan roobaa nagayaa

Barri quufaa gabbina

@Odaatiktok

@Oromo_graphya1

http://t.me/Oromo_graphya1

#EEBBA KAARRAYYUU

Eebba Karrayyuu...

Miinya tahi!………………………..........ziz

Foduu tahi!………………………..........ziz

Alalaasi!…………………………….......ziz

Alaa gali!………………………….........ziz

Oli reebi!……………………………......ziz

Maatii raaphu!…………...………….....ziz

Gadi reebi!…………………………..…ziz

Karra raaphu!……………………….…ziz

Adaboon gooba!.………………….......ziz

Goobni geerarsa!……………………...ziz

Hurrubni Mirga!………..………….......ziz

Dirreen Dannaba!……...……………..ziz

Simoo ta’i! ………………………….....ziz

Sin simin!……………………………....ziz

Dandoo ta'i! ……………………..........ziz

Sin danda'in! ……….………………....ziz

Doobbii ta'i! …………………...……....ziz

Diina gubi !………………………….....ziz

Guchii ta'i !……………………….........ziz

Baalaan booni !….…….……………...ziz

Citaa ta'i! …………………………......ziz

Gurmuu baasi! ……………………….ziz

Daddaraari! ……………..……………ziz

Dilboo ta'i! ………..…………………..ziz

Babbaroodi .………………………….ziz

Cibraa dhoosi ……..…………………ziz

Gaara ta'i! ...................………………ziz

Itti jigi!……....................

……………...ziz

Haladdaq ta'i.……..……………..……ziz

Bal'adhu!…………..…………………..ziz

Fantaallee ta'i!..……………………….ziz

Mul’adhu!......................

………….......ziz

Qabadhu!......................................

.....qabadhu!

@Odaatiktok

@Oromo_

graphya1

http://t.me/Oromo_graphya1