Maatii tokko keessaa Dirree Waraanaa Qabsootti Galan

Maatii tokko keessaa: 

Jaal Abdu idiris fi jaallee kadra idiris.

Obboleeyyan 2meen, Wal duraa duubaan Miseensota WBO tahuun Bilisummaa biyyaa fi Mirga Saba Oromoo kabachiisuuf, Lubbuu isaanii jijjiirraa hin qabne nuuf kennuun kan aarsaa tahan,

Isaanis:-

1-J/Abduu Idiris, Wallo,Aanaa Baatee, Liibanticha,Jalqaba bara1999 WBO/ABOtti kan dabalame.

 J/Abduun Godina Kibba-Bahaatti dhuma bara 1999tti Jaallawwan isaa waliin dirqama fudhatanii sochiirra osoo jiran Lola WBO fi Waraana Weerartuu TPLF gidduutti taheen diina kuffisee, Kan kufe!!

2-J/Kadraa Idris,Wallo,Aanaa Baatee, Liibanticha, Dhuma bara 2003 WBO/ABOtti kan dabalamte.

Hawwisoo WBO tahuun Sirba qabsoo/warraaqsaa sirbuun Waraanaa fi Ummata dadammaqsuun beekamti ture!!

J/Kadraan Godina Bahaatti bara 2005tti Jaallawwan ishee waliin dirqama fudhatanii sochiirra osoo jiran Lola WBO fi Waraana Weerartuu TPLF gidduutti taheen diina kuffistee, kan kufte!!

Lachuu isaanii baaleetti wareegaman.

# Walaloo Ormi Nutti Hinaafnaa

Walaloo Ormii Nutti Hinaafnaan

*****************-*********-***-*

Namni bishaan daaku qarqaraan lakkaawwata

<<ስያጌጡ፣ ሞሎጎጡ>> mammaaksa warra habashootaa

haqatu saaxile shira warra hattootaa

baga oromoo taane yoomuu 

Itti boonna.qarri diina keenyaa si argee haa doomuu

dirreetti hin gatu oromoon jabaasaa

gatuun yoo duedha, hin eeyyemu dheekkamsaa

warra onnee kana dhabe, hangam hinaafsisaa?

Barri kun gaaridhas badaadhas goobanas taaddasas gingilchee nuuf kaaye..barri kun gaaridhas heedduu irraa baranne enyutu keenya enyutu diinaa...barri kun badaadha jaboowwan keenya itti dhabne hayyootatu ittiin hidhame.

Kan boruu harra arguun bareeda..

Kan boruuf rabbiitu jira...boruuf yaaduf...

boruuf hoo maal nuuf yaaduu?xiinxaltootaafin dhiisa!

Harreen sodaa waraaboof ilma isaa hin awwaallatu.

keenya saniin bakka gahuu qabu sodaa lubbuuf hin hanqatu

nuhi dukkanni nu dadhabe kan orma guyyaan nyaatu.

tokkummaan ka,uun keenya diina naasiseera

gaafa waliif ajajamnee, walgalchine karaa

shakkii takka malee abdii kutachiifneerra

seeraan haa gaafatamu kan hayyootaaf gameeyyii oromoo fixee galaafate badii malee hidhaatti galche.

Seeran haa gaafatamu kan shira xaxu nurratti.

waan tokkotu jira goolii akka hin galle

nuuf moggaasuu barbaadu, maqaa nuuf hinmallee

adaraa sabakoo! maqaa amantaatiin akka walhin lolle!

haqaa fi shira ilaalaa abbootiin amantaa

<<chee jennaan harreen gurra

dhaabde.>>n eenyuunfaa fakkaata?

haa dhagahu galteenis, ofiif ofdoorsisee maalitti nuhimata

isinis manguddoon hangaftoonni keenya

kan waldogoggore hawaasa naannoo keenyaa

harka walqabachiisaa! akka aadaa keenyaa

duruu nibeekna! waraabu itti bari'e namaaf hinqabu naasuu

nu harkaa nyaachaa dhugaa warri kijiba hafarsu

mana murtii hintaane duaan murtii dabarsuu

mootummaallee hintaane labsiis ni dabarsu

oromoo, amantaa fi kutaan warri wali shakkisiisu

wayyoo! xumurasaanii, gaafa obsa fixanne

akkuma durii sehaniiti, akka gaafa waldiignee

<<ofiif haqnee haqnee qara ofitti baafnee>>

mammaaksa lukkuu sana akka hin mudanne!

keenyaafis dhaamsa qabna oflaali dhaabbadhuu

<<haadha hinqabdu akkayyaaf boossii>>sihiif himnee yaadadhu

IDA'AMUUn boodadha, dura mee dandamadhu

qeerroo harraan si gaheef kabaja qabaadhu!

hayyuu bakka si buuse kan ormi ragaa bahu

miidiyaa ija ummataa, kan dhugaa dirree kaahu

kan diinni isa dadhabe, osoo kaan akaahuu

doorsisuun siifhin maluu, humna hangana gahu

isinis yakkamtoonni warri diinaaf dibbee

oromoon tokkoomuun wari isiniif dhibee

biyya walaboomte keessatti kan hegereen sin dhibe

ati duubaa nu dhidhiibdaa ani siifin gaabbee

shiraan eessayyuu hingeessuu mee of qabi labbee

By miky sultan.

/ Galata Bariiso seid/

# Gondar fi Oromo

Gondar fi Oromoo

by( miky sultan)

Gondar sanyii ummata oromoo kan warra booji,aa jedhamaniiti.Mootonni duraani kanAbsiniyaan  booji,a kan ture san gondar ye  Beeja ምድር  jette kan oromoo akkan jedhamne maqaa jijjirte.itti aansunis beejuma san jijjirte Bagemder itti moggaafte san booda begemder kanas jijjirte gara Goondaritti moggaafte.garuu moggastootti oromoo waan ta,anif kan goondar jedhu kun afaanuma oromooti hiikan isaas kan dhufe "gundoo" "yookan safeeda isa isaan jedhan sanirraahi .

Ummata oromoo kan sanyii kuush kan warri nafxanyoota jalatti cunqurfamaa jiran sanyii warra qimaanti yookan "kam Ati "warra jedhamani.Absiniyaan warroota akka "kam ati"jedhaman san  maqaa jijjiirte qimaant jetteeni akka isaan oromoo hin taane fakkeessuf yaali guddaa goote.Gondar oromoo tahuudha ragoolen gurguddoon lafoonni goondar mirkaneessu.fkn,laga ambo,gubbaa laafto,daafic,ganda,Aga rabbii,sangaa,Bookkaa...jedhamanii waammamanitu jiru.

Osoo mootumman Atse tewodros jaarra 19ffa keessatti ka,ee moottuwwan oromoo jigsuuf hin yaalin dura manni maree waajjiroonni goondar afaan oromootin fayyadamaa turani.ragoole kana qabachuun goondar kan oromoo akka turte beektoonni nii himu.mootowwan bulchaa turanis kan akka mooti guugsa walee mooti walloo goondar bulchaa ture goondar walloo jala bulaa turte ras guugsan mooti oromoo duriiti.

Suuraan Odaa Jaantakal Gondar.

@Oromo_graphya1

@Odaatiktok

http://t.me/Oromo_graphya1

#Gojjam fi Oromoo

Gojjaami fi Oromoo 

gojjaam jechuun jechumti isaa oromoodha gojjaam jechuun boonu jechuudha.

Gojjaam biyya warra bulchitoota haagahuuti[Agaw).agaw sun maqaan sirrii isaa "haa gahu"isa jedhu san irraa dhufe 

.warri mootuwwa Absiniyaa kan warra nafxanyoota hagahu kana akka oromoo tahuu hin beeksifneef Agaw midir yookan biyya agaw jette itti moggaafte.

Jaarra 16ffatti mootin warra haagahu(Agaw)gojjaam kan turte" wabii"jedhamti turte.warri mootuwwan Absiniyaa maqaa wabii jedhu dhoksanii gara walata barsabee jedhutti yaamu jalqabani.jaarra 20ffa keessatti mootin biyya gojjaam kan ture adal doori jedhama ture.warri Absiniyaa maqaa isaa jijjirun Nigus takla haymaanoot jedhanii waamu.

Gootonni oromoo gojjaam kan yeroo san lolchiisa waraana turan Abbaa beella fi yimaam jedhamani waamamu turan.

gojjaam keessatti hanga ammaatti magaalonni afaan oromootin moggafaman jiru.

Maccaa,Diima,saqalaa,qoratti,jaawwi,Buree,jigaa,baasso ,gaale,liiban,meettaa ,dhaamote(ዳሞቴ) ilmaan diinsaAmarri yilmanna diinsa jette waamti ....oromoo ilmaan kushi kush burqaa Afriika tahuu isaa ethiopian lafa oromoo tahuu isaa nii mirkaneessa garuu daba qeesowwan habashotatin ummata oromoo irratti shira xaxameen yeroo dheera keessa afaan oromoof Aada oromoo balleessuf yaalaniiru garuu hin dandayamne Akka hayyun oromoo tokko jedhetti jarri habashoota seena isaani kitaaba irratti galmeessani oromoon garuu seena isaa lafa isaa irratti galmeeffate darbe jedha dhugaan jirus kanuma lafti oromoo ragaa bahaa jirti .

miky sultan/wollo oromo frist

#Eeala _Doddotaa

''Eela Doddotaa''

Eelli doddotaa walloo goodina saba oromoo Aanaa baatee ganda doddota jedhamutti argama. Eelli doddotaa bishaan dhugaatii namaatif horii ta,uudhaan baroota dheeraa fayyadaa tureedha.seenaan eela kanaa bara 1762 AlH tti bara 250 akka harraa tilmaamamun. sheeka sheekowwan Sheh Hashim Bin idiris Bin Yusuf Bin Yaasin Bin Umar Bin Gaangul Bin ibbiyye Bin walee Bin Abbaa seeruu Ibn Abbaa gatiyye irraa kan dhalatan Yeejjuu irraa dhufanii ganda doddota jedhamtu qabatanii lafa dhakku jedhamu hanga ceeffii Qaadummaan sheekummaan bulchaa turantu_Eeboo isaanitin bishaan Eela Doddotaa baasanii hanga ammaatti bonaaf ganna ummanni ganda doddotaa ittiin fayyadamaa tureedha amaas fayyadamaa jiru. Eelli kun baroota hanganaa kana turee faayidaa ummataaf laachuun isaa waan addaati.Eelli kun akka maanguddoonni biyyaa  dubbatanitti Sheh Hashim waliyyi rabbii turani.baayyee Aalima sheekni akka isaanii jaboon gootni jaalatamoo kabajamoon hin jiru ture. Yoo du,aa godhan du,aan isaanii dafeeti nama dhaqaba ture. Saniif Eelli kun eela Eeboo du,aatin Eeboo nama guddaatin baheedha kanaaf akkana baroota hanganaa kana turuu danda,e jedhani. Sheh hashim ilmoon isaanis ilmoon ilmaan isaanitis Qaadummaa walirraa dhaaludhaan hanga ammaatti Qaadii warra lafa dhakkuuu ta,anii fayyadaa jiraniidha.Sheh hashim ilmoo ilmaan Sheb Abbaa gatiyyeeti. Biyyi isaanii Worra yejjui Marsaa Abbaa getiyyeti.marsaan kan moggaafamte maqaa akaakayyuu isaaniti. Gosti isaanii ''Worseh''(Worra Shek) jedhamuun beekamu. Gosti kunneen yejjuu keessatti gosa beekamoodha.

Sheh Hashim Anaaf immoo akaakayyu kiyya. ani makin sultan she seid Sheh kitamu sheh hashim jedhameen yaamama. Anis gosti koo gosoota oromoota walloo yejju worseh jedhamanii yaamaman keessahi.

#/By miky sultan/

# Dawwee Boora/ # ደዌ

የደዌ ቦራ ዘመቻና የአቶ መለስ ጉብኝት1984 ።

.

የዛኔ በሽግገሩ ወቅት (የደርግን ስርአት በትብብር በጣሉ ማግስት) በኦቦ ሌንጮ ለታ ይመራ የነበረው የኦሮሞ ነፃነት ግንባር (ኦነግ) አንደ አንድ የነፃነት ታጋይ ድርጅት ለዘመናት የደከመለትን አላማ ለማስፈፀም ታግይለታለሁ በሚላቸው ጉዳዪች ላይ በሰአቱ ተደራድሯል ። ይብዛም ይነስም /አሻጥር ቢኖርበትም/ የተወሰኑ የስልጣን ወንበሮችን አልተነፈገም ነበር ፣ (የተወሰነ የሚኒስተር ሹመት ተሰጠው) ። ወዲያው አባላቶቼ አልያም ደጋፊዎቼ ይኖራሉ ብሎ ባሰበበት ያገሪቱ ክልልሎች ቢሮዎቹን ከፈተ ። ከነዛ መካከል ወሎ ከሚሴ ቢሮ ከተከፈተባቸው ከተሞች መካከል አንዷ ነበረች ። 

ለዘመናት ሲንከባለል የመጣው እጅግ አስቸጋሪ የማንነት ፈተና መፍትሄ ሊያገኝ ነው በሚል ህዝቡ  ተስፍን ሰነቀ። ምን ዋጋ አለው ሳይውል ሳያድር ደስታውን ገና አጣጥሞ ሳይጨርስ ማእበሉ ተማታ ፣ ኦነግ ከመድረኩ በዘዴ ተባሮ አገር ለቆ እንዲወጣ ተደረገ ።

 የህዝቡ ተስፍና ደስታ በቅፅበት እንደ ጉም በነነ ። በየቦታው የተከፈቱ ቢሮዎቹም በቀንም በማታ መፍረስ ጀመሩ፣ በሰአቱ የነበሩን የኦነግ ተሿሚዎች የመኖሪያ ቤት ሳይቀር በግፍ ፈራረሱ። የተሰቀሉ የኦነግ ባንዲራዎች እየወረዱ በእሳት ጋዩ፣ አይደለም ኦነግ መሆን ኦሮሞነት ማሸማቂያ (መጠቂያ) መሳሪያ ሆነ ፣ ይህ እጣ ከደረሳቸው ከተሞች መካከል አሁንም አንዷ ይቺው ልዩ ዞናችን ነበረች ።

1984 እርግጥ ነው ለዘመናት ለማንነታቸው (ለህልውናቸው) ሲታገሉ የነበሩት ያከባቢያችን ሰዎች የስርአት ለውጡ ባመጣው አጋጣሚ በመጠቀም በተለይ "ደዌ"  ላይ በማንነታቸው  ለህልውናቸው ሲሉ መደራጀት ጀመሩ። 

ይህ ሁኔታ ያላማረው መንግስት ነገሮችን ባይነቁራኛ መከታተል ጀመረ፣ በተለይ ተገፍቶ ከአገር የተባረረው ኦነግ ያደራጃቸው ሃይሎች በቦታው (ደዌ) ሊኖሩ እንደሚችሉ በመገመት ያገሪቱን ዋና ዋና ጀግኖች ማሳደድ መከታተልና ማዋከብ ጀመረ ። የዛኔ ነው እንግዲህ ህዝቡ ጀግኖቹ ሲሳደዱ ዝም ብሎ መመልከት አልያም አሳልፎ መስጠት ያመጣበትን ጉዳት ወደሃላ ተመልሶ ታሪኩን ማሰብ የጀመረው ። 

ነገሩ እንዲህ ነው በንጉሱ ዘመን ( አፄ ሃይለስላሴ ዘመነ መንግስት) ኦሮሞ መሆን በሚታፈርበት በሚናቅበት ዘመን መሆኑ ነው ክብራችን ተዋርዶ በማንነታችን ምክንያት ከሰው በታች ሆነን ከምንኖር እየታገልን መሰዋት ይሻለናል ብለው ያመኑ  ፣ባህላቸውን ፣ታሪካቸውን ሀይማኖታቸውን እና ቋንቋቸውን ለማስከበር የሚታገሉ የወሎ ኦሮሞ ጀግኖችን እያሳደደ ቢገድልም ታጋዪቹ  ከመመናመን ይልቅ እየበዙና ከመድከም ይልቅ እየጠነከሩ መሆናቸውን የተረዳው የአፄው ስርአት በተለይ በደዌ ከሚሴ እና አከባቢዋ ያሉትን የጀግና አመራሮችን ለማጥመድ አንድ ዘዴ ዘየደ ።

 በሰአቱ በሁሉም ዘንድ የሚከበሩና ተሰሚነት በነበራቸው በታላቁን የዱለቲ ሼክ ላይ ተፅኖ አሳደረ። 

ይቅር ( አውፍ) እንባባል በማለት አግባባ ምንም እንደማያደርጋቸውም ለሼኮቹ ቃል ገባላቸው ። የእርቅ ዝግጅት (መውሊድ) ደዌ "ገበያ አርፍቤ" ላይ በስፍት ተዘጋጀ ፣ ሾሆቹም በተገባላቸው ቃል መሰረት ጀግኖች ከጫካ ወጥተው ወደ እርቁ ቦታ እንዲመጡ አዘዙ በዛ መሰረት ስመጥር የነበሩ 40 የወሎ ኦሮሞ ጀግኖችና መሪዎች የሾሆቹን ጥሪ አክብረው ትጥቃቸውን እየፈቱ በተዘጋጀው የመውሊድ ስነስርአት ላይ ከተሙ ።

 በውሸት ምሎና ተገዝቶ ከዚህ ቦሃላ እኛም እናንተን አናሳድድም እናንተም እኛን ስሙ የኦሮሞ ታጋዮችም ከጫካ እንዲወጡ አድርጉልን እና ወደ ሰላማዊ ህይወታቸው ይመለሱ ። 

የሆነው ግን ሌላ ነበር ኦሮሞን ማጥፍት ኢስላምን ማጥፍት ነው የሚል አቋም ያለው የአፄው ጦር አድፍጦ እየተጠባበቀ ነበርና አከባቢውን  ከበበ ሁሉም ጀግኖች በሚያሳዝን ሁኔታ ተማረኩ ።

በሰአቱ ከተሰቀሉ የጀግኖች መሪ መካከል ታዋቂው የነፃነት ታጋይ 

" ሃሰን አሜ ዘራፍ " ይገኝበታል ፣ ሃሰን በሃሙስ ቀን በገያ መሃል የድሮ ፖሊስ ጣቢያ የአሁኑ ጫት ተራ በነበረው ትልቅ ዋርካ ዛፍ ላይ ነበር የተሰቀለው ። ይህ አሳዛኝ እና አስቆጪ አጋጣሚ በአከባቢው ህዝብ ላይ የማይሽር ጠባሳ ትቶ አለፈ እስካሁን ድረስም በእልህ መንፈስ ለሌሎችም አርአያ ይሆን ዘንድ በግጥም በዘፈንም እተሞገሱና እየተወደሱ ዘልቀዋል ።

 ለህዝብ መቀጣጫ ይሆኑ ዘንድም በከሚሴ ገበያ በባቲ ፣ ሰንበቴ፣  እና በሌሎች ህዝብ በሚሰበሰብበት ስፍራዎች ላይ በግፍ እያንጠለጠለ ገደላቸው ። 

 ከዛ አሳዛኝ ታሪክ ብዙ የተማረው ያከባቢው ማህበረሰብ ያስህተት እንዳይደገም በሚል  ጀግኖቹን የሚነካበትን ማንኛውንም አካል ለመፍለም ቆርጦ ነበር የተነሳው ። ወደታሪኩ ልመለስ ። መንግስት ደዌ ላይ አሉ የሚባሉትን ሃይሎች ለማጥናትና ለመደምሰስ እንዲረዳው ሶስት ሰላዪችን ላከ በሰአቱ የነበረው የደዌ አስተዳደር  የፀጉረ ልውጦችን ምንነትና ፍላጎት እስኪያጣራ ድረስ አሰራቸው

መንግስት ይህን ሁኔታ ሲሰማ  ከአሰራቸው ያከባቢው አስተዳደር ጋር ሳይወያይና ሳይደራደር ያለምንም ቅድመ ሁኔታ የታሰሩትን ለማስፈታት እና የኦሮሞ ጀግኖችን ለማደን በሁለት የኦራል መኪና የተጫኑ ወታደሮችን በሰአቱ የባዶ 8 አዛዥ በነበረው ባለ አንድ እጁ ታጋይ "ዋለልኝ" መሪነት በሌሊት "ደዌ ቦራ" ላይ ዘመቱ ።

በሰአቱ የጀግኖቹ መሪ የነበረውን "መሃመድ በሺር ሃመዱ 

/ቀሎ/ቡሮኮ" እና ሌሎች ሁለት ጀግኞችን ሱብሂን ሶላት ሰግደው አረፍ ባሉበት ቦታ አድፍጠው ከበቧቸው ፣ ጀግኞቹ ውጊያውን ጀመሩ የቻሉትን ገድለው ሶስቱም ተሰው ።

 የደዌ ኦሮሞ እና በአፍር መካከል በድንበር አከባቢ በግጦሽ ምክንያት በተለያዩ ጊዜ ግጭት ይነሳ ስለነበር ኦሮሞዎቹ የራሳቸው የሆነ የጦርነት ህግ አላቸው አንደኛ አገር በጠላት ሲወረር ልዩ የሆነ የሚያሰሙት ድምፅ አለ ሁለተኛ, ያንን ድምፅ ሰምተው የሚዘምቱ ሰዎች ምናልባች በግል የሚፈላለጉ ፀበኞች (ባለጋራ) እንኳ ቢሆኑም በዛ ሰአት አይነካኩም በጋራ ሆነው ጠላትን ይፍለማሉ እንጂ ።

ይህ በሽማግሌዎች የተደነገገ ሁሉም የሚመራበት ያከባቢው ህግ ነው ።በዛ መሰረት ያንን ያድምፅ ተሰማ አንዱ ከሌላው እየተቀበለ ለሁሉም አስተጋባ ። 

ሁሉም ያለውን መሳሪያ በመታጠቅ በየተራራው ላይ መሸገ ። በሰአቱ የሰርግ ስነስርአት ላይ የነበሩ መንደሮች ፣ኩሳ ፣ ጋሽመሌ፣ ሞፍ እና ሌሎችም መንደሮች ስርጉን ትተው ለጥሪው ምላሽ በመስጠት ወሳኝ ቦታዎችን ያዙ ። በዛ መሰረት ከ"ቦራ" ግዳጃቸውን ጨርሰው ሲመለሱ የነበሩትን ወታደሮች ቀርማጫ "ዲቢኛ" የሚባል ቦታ ላይ ቀድሞ በመጠበቅ ጦርነቱን በይፍ ጀመሩት። ዲቢኛ ከአባቴ የትውልድ መንደር ከሆነችው" መዲኔ" አጠገብ ያለች ስፍራ ነች መዲኔ ፣ ገንደ ኢሮ፣ ቂለዋ፣ የሚባሉ ኮረብታ ላይ የመሸጉት የደዌ ጀግኖች ወደታች እያለሙ መተኮስ ጀመሩ ። አሁን ጦርነቱ ተጧጡፍል ። 

.

ሽማግሌው አያቴ አልይ ሙሄ ( አሏህ ይዘንለት) መንደሩ "መዲኔ" ላይ  የተጀመረውን ጦርነት "ካርቤኑን" በመያዝ ተቀላቅላል ። የስጋ ዘመዴ መሃመድ አባ እና ሁሴን አደሞ እዛው "ገንደ ኢሮ" በትግል ላይ ሳሉ ተሰው ። ጦሃ ሰይድ ሃሰንም  "ዲደ በረኬ" ላይ አብራሂም ሙሃመድ እና ሌሎችም በጀግንነት እየተፍለሙ እያለ ከወታደሮቹ በተተኮሰ ጥይት ተመተው ወደቁ ። ከተሰውት መካከል ለአብነት * መሀመድ በሺር ሀመዱ -* አህመድ ጀማል * መህመድ አብዱ ቡሩኮ -*መሀመድ አሊ አጎቴ -ጋሽመሌ * ጨምሮ ሌሎች ለጊዜው ስማቸውን ያላስታወስኳቸው 16 ሰዎች ባንድ ቀን ተሰው ። 

.

በዚህ ግርግር መካከል ከአፍር ድንበር በኩል የተለመደው ቤት የማቃጠል ከብቶችን የመዝረፍ ዘመቻ መነሳቱ ታወቀ የህዝቡ ጦር ለሁለት ተከፈለ ከፊሉ ድንበር ላይ እየተቃጠለ ያለው ቤት ለማትረፍና ከብቶቹን ለማስመለስ ወደዛው አመራ የተቀረው የዲብኛውን መጨረሻ ለማየት ትግሉን ቀጠለ ።

ሌላ ተጨማሪ ወታደር  በቴሌግራም ተጠርቶ ዘመተ፣ የጥይት ድምፅ ከሁሉም አቅጣጫ አንቧረቀ እናቶች ሳይቀሩ ወጣት ላጆቻቸውንና  ባሎቻቸው ተከትለው ወጡ እልልታው ፍከራው ቀለጠ ።  የጀግኖችን ሃይል እና ታክቲክ መቋቋም ያልቻለው ጦር መሸሽ ጀመረ ። በደዌዎች ተኩሶ መሳት አልያም ደረት መምታት ነውር ነው አብዛኛው ወታደር ግንባሩን ተመቶ ነበር የወደቀው ።

በዚህ መሃከል የጦሩ መሪ የነበረው " አንድ እጃሙ ዋለልኝ" በ ኒቫ መኪናው ለመሸሽ ሲሞክር ዲቢኛ ላይ ተይዞ ተገደለ ፣ መኪናውም ተቃጠለች ። በመጨረሻም "ሰላማ" የሚባል ቦታ ላይ ህዝቡ ድልን ተቀናጀ፣  ከፊሉ "ቀብር ዲብኛ " ውስጥ ሲገባ የተቀሩት ወደ መስጊድ ሸሹ ። ጋሽ መሌ፣ ሸመኒ፣ ካረከሎ ላይ በህይወት ተርፈውም ሆነ ቆስለው የተማረኩትን ወታደሮች ይዘው ወደ ሼሆቹ ጋር "ቢረንሰቆሬ" በመውሰድ በክብር አስረከቡ ። የሞቱትንም እጅግ በርካታ ወታደሮች ህዝቡ በዘመቻ ቀበሯቸው ። ልብ በሉ በአንድ ጊዜ በሁለት አቅጣጫ የተከፈተበትን ዘመቻ ህዝቡ በድል አጠናቋል ።

1985  በተለይ የታጋይ ዋለልኝ መገደል ጉዳዩን አገነነው፣ ወሬው  አዲስ አበባ ላይ መነጋገሪያ ሆነ አቶ መለስ ዜናዊን ጨምሮ የኢህአዴግ ከፍተኛ አመራሮች አከባቢውን ለማየትና ሁኔታውን ለማረጋጋት ወደ ደዌ ሃረዋ መሄድ እንደሚፈልጉ አሳወቁ ፣ በዛ መሰረት ለህዝቡ መንግስት እንደሚመጣ ቀድመው በማሳወቅ ከከሚሴ አቶ አሊ እብራሂም በሚባል ሰው መሪነት በኤሊኮኘተር ደዌ ቦራ ወረዱ ። በነገራችን ላይ ከከሚሴ ደዌ ቦራ 27 ኪ,ሜ ገደማ ይርቃል ።  

ያገር ሽማግሌዎች የሃይማኖት መሪዎችና ወጣቶችን በመሰብሰብ ስለተፈጠረው ችግር በስፍት ተወያዩ ። መንግስት  እንደሚያስበው  የተዋጋቸው ኦነግ ሳይሆን ያገሬው ህዝብ እንደሆነ አስረግጠው ተናገሩ ፣ በሰአቱ ህዝቡን ወክሎ ይናገር የነበሩት  የተከበሩት  አቶ "ቡሰይሪ" ነበሩ 

አቶ መለስ ዜናዊ በህዝቡ ጀግንነት እጅጉን ተደነቀ ሰፊ ውይይት ካደረጉም ቦሃላ መግባባት ላይ ተደረሰ ። በተለይ የፀቡ መነሻ የሆነው ጨለማን ተገን በማድረግ ምንም ያላጠፍ ህዝብ ላይ ወረራ በመፈፀም መግደል ተገቢ እንዳልነበር መንግስትም አምኖ ይቅርታ ጠየቀ ። ተወያዪችን  ምን እንደሚፈልጉ ጠየቃቸው እነሱም የማንነት ( ኦሮሙማ) ጉዳይ ላይ እንደማይደራደሩ አስረግጠው ተናገሩ ።

 በኦሮምነታችን ምክንያት ለዘመናት ዋጋ ከፍለናል ለወደፊትም ለመክፈል ዝግጁ ነን ፣ ከምንም ነገር በፊት ማንነታችን ታውቆ  ቋንቋችን ባህላችን ሊከበር ይገባል ፣ሌላው ነገር ከዛ ቦሃላ የሚቀጥል ነው የሚሆነው ። በማለት በአንድ ድምፅ አሳወቁ ፣ ብዙ ነገሮች ቃል ተገብቶላቸው ስብሰባው በሰላም ተጠናቀቀ ። አቶ መለስ ዜናዊም ወደመጡበት በክብር ተሸኙ። 

ሶለሊሃ ቀሊ ቆዳ ኢራ ባፈዱ 

ዋኤ ጆሌ ደዌ ኢሃዲግ ጋፈዱ 

የሆነው ሆኖ አገር ሲረጋጋ  አሉ የሚባሉ የነፃነት ታጋዪች ቀሰ በቀስ እንደየ ሁኔታው በሽፍታ ስም ላለፍት በርካታ  አመታት ተለቅመው በየአደባባዩ ላይ ተሰቀሉ ። 

 በኦነግና በአርማው በአሸባሪ ስም እጅግ ብዙ ያከባቢያችን ሰዎች ተገረፍ ፣ታሰሩ ተሰቃዩ ። ከፊሉ ጫናና ወከባው ሲያሰለቻቸው የሚወዱትን  ቤተሰቦቻቸውን ጥለው አገር ለቀው ተሰደዱ ፣የተቀረው ወድቆም ተነስቶም በሚችለው መብቱን ለማስከበር ሞከረ።

 (ለሞቱትም  አሏህ የጀነት ያድርጋቸው ) እንዲህ እንዲህ እያለ ያሁሉ ጉድ አልፎ ዛሬ ላይ ተደረሰ ።  ታሪክ ታሪክ ነው ዋጋ ተከፍሎበታል እና የምናውቀውን ከሞላ ጎደል አሳወቅናችሁ ። ደስ የሚለው ነገር  አንዱ አሳዳጅ ሌላው ተሳዳጅ የነበረበት ዘመን ግን አከተመ ። ጠቅላይ ሚኒስተር ዶ/ር  አብይ አህመድ እና ሁሉም የለውጥ አመራር በአዲስ መንፈስ በአዲስ አስተሳሰብ አገራችንን ኢትዮጵያን በጋራ ተረባርበን ለማሳደግ እና ሰላሟንም ለመጠበቅ ከያለህበት ክተት ብለው አወጁ ።እኛም ኖረን ይህንን ለማየት በቃን አይ መኖር ደጉ ።  

ነበገራችን ላይ ይህ ከታች የምትመለከቱት ፎቶ የታጋይ መሃመድ በሺር ነው ( አሏህ ይርሃመው) እጁን አነባብሮ የምትመለከቱት አቶ መለስ ዜናዊ  በሰአቱ ደዌ ቦራ ላይ ከገበሬው ጋር ሲወያይ የሚያሳይ ፎቶ ነው። 

/ የምንጩ ታሪክ ሙሀመድ አሊ/ የደዌ አባት

/ miky sultan/

ምንጭ አብዱ መሀመድ

# Raas Gugsa Walee

#RAAS_GUGSAA_WALEE

~~~~~~~~~~~~~~~~

Hirmaannaan Angoo tan Oromoon walloo Bara dhibbaaf Mootummaa Habashaa keessatti qabdu Raas Gugsaa Waleerratti Citte Raas Gugsaa walee ilma obboleessa Xaayituu Bitulitu dhalche. Nafxanyoonni gaafa Minilik du'een beekkamu bakka isaa bu'uuf Wal dorggommii fi Morkii cimaa godhaa Waan jiraniif Xaayituun ilma obboleessa isii kan Gondar bulchaa ture Raas Gugsaa Walee Fiddee Angoorratti baasuuf yeroo yaaltu Nafxanyoonni Maqaan Gugsaa je'u kun Biyya bulchuuf hin gahu jachuun Maqaa isaa Irraa jijjiiranii Maqaa Tafarii ja'uun Bara 1921 muudan . Garuu Harre-sillaaseen (Haylesillaaseen) akkamitti dhalli Oromoo isin bulcha jechuun olola Oofee nafaxanyootaa fi Zawdituu of moggatti Hiriirse. Achi booda Haylasillaseen waraana Dajjaazmaach Mulugeetaa Raas Gugsatti erguudhaan Raas

Gugsaa walee ajjeesee angoo qabate.

/

By miky sultan